Dierentuin Artis 12-06-2013

Vandaag reis ik af naar Amsterdam om samen met mijn zusje die in Amstelveen woont een bezoek te brengen aan de dierentuin van Amsterdam, Artis. Ik heb de toegangskaarten gewonnen dus leuk om hier samen met haar gebruik van te maken en zo een gezellige middag met elkaar te beleven vooral omdat we elkaar door de grote afstand niet zo vaak zien..
Ik ontmoet haar voor de ingang.

Artis is meer dan alleen een dierentuin. In de 19 e eeuw is het een centrum voor cultuur en dierkunde. Kunst, wetenschap, dieren en planten vormen er een samenhangend geheel. In 2013 bestond de oudste dierentuin van Nederland 175 jaar.

Gerardus Westerman, Johann Werlemann en Johannes Wijsmuller richtten in 1838 Het Koninklijk Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra op. Dit betekent letterlijk ‘de natuur is de leermeesteres van de kunst’. De meeste dierentuinen waren in de 19e eeuw privébezit. Vanaf de oprichting wilden de oprichters dat Artis open stond voor publiek. Ze wilden echter niet dat iedereen toegang had tot het park en dus was de toegang alleen vrij voor leden van het genootschap. Het lidmaatschap was door de hoge contributie voorbehouden aan rijke burgers. Het lidmaatschap van Artis werd een soort statussymbool voor gegoede burgers die met giften, zowel in geld als in dieren en voorwerpen, bijdroegen aan de uitbreiding van de dierentuin. 

Aan het begin was de dierentuin niet de belangrijkste taak van het bestuur. Het genootschap had als doel ‘het bevorderen van de kennis der natuurlijke historie op een aangename en aanschouwelijke wijze’ en daarom werden er ook tentoonstellingen, concerten en lezingen gehouden. In het begin waren er slechts enkele apen, papegaaien en herten in de dierentuin te aanschouwen. Verder was er een grote collectie dieren op sterk water en kon men skeletten bewonderen. Kort na de oprichting werd de collectie uitgebreid met een levende panter. In 1839 kreeg het genootschap de kans om de complete menagerie van kermisexploitant Cornelis van Aken over te nemen. Er was toen een uitbreiding van de dierentuin nodig om de olifant, leeuwen, panter, tijger, poema, hyena’s, ijsberen, bruine beren, zebra, lama’s, kangoeroe, gnoe, apen en een slang te huisvesten. 

Vanaf 1851 werden de regels langzaam aangepast en konden steeds meer mensen de dierentuin op speciale dagen in september bezoeken,  onder de voorwaarde dat ze als introducé meekwamen met een lid van het genootschap. Artis werd in de loop van de 19e eeuw steeds groter. Het genootschap kocht steeds meer stukken grond aan in de Amsterdamse buurt de Plantage, waaronder de houtwallen aan beide zijden van de Nieuwe Prinsengracht. Een nadeel was dat schippers die ’s nachts tussen de Amstel en de Entrepotdok voeren stiekem de dierentuin bezochten. In 1866 werd de gracht eigendom van Artis en omgebouwd naar drie vijvers, wat de oplossing vormde voor het probleem.

De uitbreiding ging door met onder andere een roofdierengebouw (1859) en een aquarium (1882). Artis vervulde ook een wetenschappelijke rol als onderzoekscentrum voor dierkunde. Toen deze rol eind 19e eeuw steeds meer door universiteiten werd overgenomen, was Artis genoodzaakt haar poorten te openen voor een groter publiek. Dit veranderde het culturele en wetenschappelijke karakter van Artis in de veelzijdige dierentuin die het tegenwoordig is.

Wat nauwelijks bekend is en waarover maar weinig geschreven is is dat Artis een wel zeer bijzondere functie had in de oorlog, het verleende onderdak aan Joden die hun leven niet meer zeker waren.

Dat kon in een van  de grote kassen maar er hebben er ook ondergedoken gezeten bij de leeuwen, daar was een hooizolder waar de dieren niet bij konden. Maar ook in het wolven- en berenverblijf zaten Joden ondergedoken.

bron: internet

Het valt ons direct op dat Artis een mooi historisch stadspark is met eeuwenoude bomen en veel planten. Het is een genot om er door te wandelen.

We beginnen met een kijkje bij de apen bij de apenrots en lopen al genietend verder. 

Toch heb ik altijd een beetje een dubbel gevoel als ik in een dierentuin ben. Ik geniet van het kijken naar de dieren en toch heb ik met ze te doen omdat ze in gevangenschap leven.

De meesten tijd brengen we door in het Aquarium, ten eerste is het een mooi oud gebouw en ten tweede zijn er prachtige vissen te bewonderen. 

Na een poosje komen we weer buiten en vervolgen onze weg door het prachtige park.

We nemen even plaats op een bankje en drinken iets maar er is nog zoveel te zien en omdat we maar een halve dag hebben gaan we al snel weer verder.

Tenslotte komen we bij de leeuwen nadat we nog vele andere dieren gezien hebben.

Het was een hele gezellige dag zo samen met mijn zusje. 

Ik vond het een mooie dierentuin en de dieren zag er goed uit. Natuurlijk sloten we deze dag weer af met een etentje in restaurant Plancius, tegenover Artis. In het Aquarium had mijn zusje al gezegd dat ze 's avonds vis zou eten. Ik vond het wel grappig dat ze het daar zei omdat de vissen er daar nu niet echt uitzagen om gegeten te worden.

In het restaurant hadden ze een heerlijk visgerecht (dorade) wat we beiden bestelden.

Om 23 uur 30 haalde manlief mij weer op van het station.