Bezoek tentoonstelling Viva la Frida 15-10-2021 in Drents Museum Assen

De Mexicaanse Frida Kahlo (1907-1954) is zonder twijfel een van de bekendste en meest geliefde kunstenaars ter wereld. Haar indrukwekkende kunstwerken, opvallende verschijning, roerige leven en bijzondere levensstijl doen Kahlo uitgroeien tot een wereldwijd icoon én cultfiguur.

Ik wist al een hele tijd dat deze tentoonstelling er zou komen. Er had een heel stuk over haar in onze regionale krant gestaan en ik wilde daar graag naar toe. Ik had dus een kaart gereserveerd met een tijdslot (trouwens dat moet heel vaak bij belangrijke tentoonstellingen)

Ik ging met de trein naar Assen en werd op het stationsplein welkom geheten door de hond Mannes. 

Mannes, een hellehond, zou voorkomen in een legende die verwijst dat hij betrokken zou zijn bij het ontstaan van Assen

Al direct op weg naar het museum is er in de hele stad te zien dat de tentoonstelling er is. Ook in de etalages van winkels met o.a. vlaggetjes.

Vlakbij het museum zie ik een pomp in een muur.

Omdat ik nog rijkelijk vroeg ben ga ik in de buurt een kopje koffie drinken waar natuurlijk mijn QR code gecontroleerd wordt want ik wil binnen zitten en even van het toilet gebruik maken.

Hierna zet ik koers naar het museum om de tentoonstelling te gaan bezoeken. Wil je meer over Frida weten klik hier. Eerst bekeek ik een filmpje over haar leven in de Abdijkerk van het museum en daarna ging ik de tentoonstellingsruimte in.

Ik moet zeggen dat ik het een prachtige tentoonstelling vond.

Tehuacanna meisje:

Luca Maria zit op een vulkanische steen, precies op de grens van dag en nacht. de antieke piramides van Teotihuacan zijn gewijd aan de zon en de maan en staan voor het Mexicaanse verleden. Het speelgoedvliegtuigje in haar hand verwijst mogelijk naar de Tweede Wereldoorlog of symboliseert de toekomst.

Dimas Rosas:

Dimas Rosas is pas drie als hij overlijdt. Hij is de zoon van Delfina, die lang in Casa Azul werkt. Kahlo schildert het overleden jongetje in koninklijke kleding en met een kroon, tussen bloemen en met een afbeelding van Christus op zijn kussen. Zo is hij volgens de Mexicaanse traditie klaar om een angelito (engeltje) te worden. Kahlo geeft het schilderij in 1938 een nieuwe titel: Dressed for Paradise.

Er hingen verschillende votiefschilderijtjes.

Een votiefschilderij is een schilderij dat de opdrachtgever heeft laten maken op grond van een gedane gelofte; bijv. bij een behaalde overwinning, verkregen gunst, genezing etc.

Grootmoeder:

Het beste wat ik ooit maakte, vertelt Kahlo aan de kleindochter van Dona Rosita Morillo Safa. In de ogen van de oude vrouw zie je droefheid, maar kalmte en troost voeren de boventoon. Het witte haar geeft haar een aureool van licht. Contrast: Achter de rustig breiende vrouw schilderde ze een drukke achtergrond met wilde bladeren en takken. Met dat contrast brengt ze de voorstelling in evenwicht. Ze vond inspiratie in het werk van Europese kunstenaars. Dit werk lijkt wel op het portret van madame Roulin (la Berceuse) van Vincent van Gogh.

Op de grens:

In het werk zelfportret Op de Grens tussen Mexico en de VS presenteert Frida zich tussen twee tegengestelde werelden. Enerzijds haar thuisland Mexico met een warm landschap en typisch Mexicaanse symboliek en anderzijds de VS, een land waar ze al drie jaar woonde toen ze dit schilderij schilderde.

Gebroken:

Met een leven dat werd gekenmerkt door gezondheidsproblemen door een verkeersongeval op 18-jarige leeftijd (ongeveer dertig operaties getuigden ervan), moest Frida een stalen korset dragen om haar romp te ondersteunen. Op dit schilderij zien we de linten van het korset en talloze spijkers die haar lichaam doorboren. Een spijker gaat zelfs door haar hart, wat duidelijk maakt dat haar pijn niet puur fysiek was. Met tranen in haar ogen openbaart Frida zich aan ons als een geïsoleerde vrouw met een “gebroken” lichaam en ernstig lijden.

Zelfportret met aapje:

Op dit schilderij zie je haar met haar Mexicaanse naakthond Señor Xolotl. Links zien we het kopje van een zwart spinaapje en aan de rechterkant is een eeuwenoud beeldje geschilderd. Een zittend mannetje, gemaakt voor de tijd dat de Spanjaarden in 1517 Mexico veroverden. Frida, de dieren en het beeldje zijn met een lint ‘losjes’ aan elkaar verbonden. Het lint is linksboven om een grote spijker gekringeld. Op dit Zelfportret met aapje zie je niet dat Frida lijdt. Ze kijkt ons stoïcijns en zelfverzekerd aan. Met haar haardracht en kleding verwijst ze naar de stoere inheemse vrouwen uit het zuidoostelijke Tehuantepec. Vrouwen zijn daar in vele opzichten de baas. Ze bespotten zelfs mannen in het openbaar en ze halen -net als Frida- hun gezichtsbeharing beslist niet weg. Frida zet haar doorlopende wenkbrauwen en haar snor zelfs regelmatig wat aan met behulp van een kohlpotlood. De hond en het spinaapje, die ook op het schilderij te zien zijn, geven ons een inkijkje in Frida’s wereld. In de tuin van haar huis (het Blauwe Huis in Coyoacán) hield Frida meerdere aapjes. Ze komen vaak voor in haar zelfportretten en staan symbool voor de kinderen die ze niet kon krijgen vanwege de gruwelijke verwondingen die ze had als gevolg van het verkeersongeluk.

Een paar kleine Nips:

Op dit schilderij van 1935 schilderde haar gevoelens voor de affaire van haar man met haar zus Cristina. Het schilderij illustreert in wezen hoe gemakkelijk en licht Diego haar dodelijk pijn deed. Op het schilderij zijn de verwondingen fysiek dodelijk, in het geval van Frida is de dodelijke pijn emotioneel (“Ik ben vermoord door het leven”, schreef Frida in een van haar brieven.)

Het schilderij laat ook zien hoe deze toegebrachte dodelijke pijn door de dader (d.w.z. Diego) als irrelevant, niet belangrijk wordt beschouwd, slechts "een paar kleine hapjes".

De Bus:

Op dit schilderij zitten een paar mensen naast elkaar op een houten bankje van een gammele bus. Ze zijn vertegenwoordigers van verschillende klassen van de Mexicaanse samenleving. Van links naar rechts zijn er een huisvrouw die haar boodschappenmand vasthoudt, een arbeider in zijn werkoverall, een Indiase moeder op blote voeten die haar baby voedt, een kleine jongen die rondkijkt, een zakenman die zijn geldzak vasthoudt en een jong meisje dat zou Frida zelf kunnen zijn. In dit schilderij toonde Frida haar sympathie voor de onteigenden. Ze schilderde de Indiase moeder als Madonna en de blauwogige gringo is een representatie voor de kapitalisten.

Dit schilderij is ook een afbeelding van het busongeluk dat in 1925 plaatsvond en haar leven voor altijd veranderde.

Zelfportret met rode baret:

Gemaakt in 1932. Kleurpotlood op papier.

Vorstelijk:

Toen Frida voor het eerst begon met schilderen, schilderde ze veel portretten van haar goede vrienden en familieleden. Dit schilderij is er zo een en stelt haar vriendin Alicia Galant voor.

Miskraam:

Door het auto-ongeluk had ze problemen met zwanger worden. Dit schilderij laat één van haar ergste periodes zien als ze in 1932 een miskraam krijgt in het ziekenhuis in Detroit.

Ze schilderde zichzelf naakt en huilend in het midden van het doek, omringd door bebloede lakens. Zes verschillende navelstrengkoorden komen uit haar maag. De ene vertegenwoordigt de baby die ze zojuist had verloren, de rest vertegenwoordigt haar angst. Dit zoals het bekken dat haar belette om een ​​gezonde zwangerschap te krijgen en de slak die het langzame verlies van haar baby symboliseert.

Zonder Hoop:

Op geen van haar 80 zelfportretten valt echter ook maar een spoor van een glimlach te bespeuren, wat niet verwonderlijk is. Meer dan eens verging het lachen haar. Toen ze in 1945 weer een zware rugoperatie moest ondergaan gaf ze op heftige wijze uiting aan haar wanhoop. Boven een in een desolaat maanlandschap geplaatst bed, verheft zich een surrealistisch hekwerk met een monstrueus, octopusachtig gedrocht. Moeilijk te zeggen hoe het zit. Ontspruit dit beeld aan haar mond of wordt de ellende via een surrealistische trechter geïntubeerd?  

Gemis (Mijn verpleegster en ik:

Op dit schilderij is te zien dat Frida wordt verpleegd door haar inheemse Indiase voedster. Haar eigen moeder kan haar geen borstvoeding geven omdat haar jongere zus Cristina slechts 11 maanden jonger was dan zij. Haar familie huurde deze verpleegster in om haar borstvoeding te geven. De verpleegster werd later ontslagen omdat ze drinkt op haar werk. De relatie tussen Frida en de verpleegster lijkt koud en afstandelijk. Er zijn geen knuffels of omhelzingen. De verpleegster lijkt gewoon een praktisch proces van borstvoeding te doen. De baby heeft een volwassen hoofd van Frida en de verpleegster draagt ​​een precolumbiaans grafmasker dat haar gezicht bedekt. De reden kan zijn dat Frida zich niet kan herinneren hoe ze eruitziet sinds ze zo jong was. Ze ligt in de armen van de verpleegster, met het gezicht van een volwassen vrouw en het lichaam van een klein meisje, terwijl de melk als uit de hemel uit haar tepels valt.

Laatste zelfportret:

Dit tekent ze in haar dagboek. Pijlen doorboren haar lichaam en haar geamputeerde been is vervangen door een stok. Op de pagina ervoor schrijft ze een doodswens: Ik hoop dat het vertrek vreugdevol is en ik hoop nooit meer terug te keren. Na het verlies van haar been raakt ze in een diepe depressie.

Amputatie:

"Voeten waarom zou ik ze willen als ik vleugels heb om mee te vliegen", schrijft ze onder deze dagboektekening. Het is een maand voor de amputatie van haar rechterbeen. Haar voeten staan op een voetstuk, maar zijn gekruist, net als bij Jezus aan het kruis. Uit haar rechterbeen groeien doornige takken . Linkt ze misschien zo misschien haar eigen lijden aan dat van Jezus.

Schijn bedriegt:

Onder haar Tehuana-kleding gaat een verborgen wereld schuil. De wijdvallende kleding maskeert Kahlo's misvormde been, haar afbrokelende wervelkolom (een zuil) en de rugbrace. Onder de tekening schrijft ze schijn bedriegt.

De twee Frida's:

Hier is ze te zien voor het schilderij "De twee Frida’s". Op dit schilderij verbeeldt ze haar strijd met haar culturele identiteit. Rechts zien we haar als Mexicaanse volksvrouw en de links refereert aan haar Europese achtergrond.

Knalrood, luxueus leer. Borduursels met chinees gouddraad, een blauwe strik, met rinkelend belletje. Ondanks de wanhoop na de amputatie van haar rechterbeen, laat ze deze opvallende laarzen maken. Eeuwen van martelingen heb ik ondergaan en op sommige momenten verloor ik haast mijn verstand schrijft ze. 

Wat een magnifieke benen! En wat werken ze toch goed voor me roept ze uit naar haar vrienden. Zwaar onder invloed van pijnstillers danst ze op deze laarzen-met haar prothese- de Mexicaanse hoedendans voor hen. Maar haar veerkracht is op. Ze herstelt nooit helemaal van de amputatie. Ze viert nog één laatste verjaardagsfeest . een week later overlijdt ze op 47 jarige leeftijd thuis in La Casa Azul.
Naast schoenen waren er in vitrines ook korsetten en veel persoonlijke spullen van haar te zien. Ook veel kleding maar dat was doordat ze achter het glas lagen niet goed te fotograferen. 

Je ziet haar hier in New York waar ze is vanwege een operatie aan haar rug.

De fleurige Tehuana-outfit met zilverkleurig haarlint contrasteert opvallend met de grauwe skyline van New York.

Nadat alles aandachtig had bekeken ging ik naar het restaurant om een hapje te eten. Ze hadden speciaal wat Mexicaanse gerechten op de kaart staan. Ik nam friet met een soort chili con carne.

Na afloop ging ik nog even Assen in maar het duurde niet lang of ik zette weer koers naar het station waar ik onderweg in een tuin een beeld zag van boomzaagkunst.

Ik heb genoten van de prachtige tentoonstelling die nog te zien is tot en met 27 maart 2022. Ik heb bewondering voor deze vrouw die zo moeilijk leven gehad heeft en zo prachtig kon schilderen.

(info van internet en uit diverse folders)